الهیات و ادیان
حامد خانی (فرهنگ مهروش)
چکیده
یکی از آثارِ پرخواننده در ایران از آغاز دهۀ 1340ش تا کنون کتاب انسان موجود ناشناخته اثر الکسیس کارِل است. ایرانیان این کتاب را بارها تجدید چاپ، و مستند و منبع بحث‌های مختلف خود کرده، و شخصیت‌هایی پرشمار با اندیشه‌هایی متنوع نیز خواندن آن را ترویج نموده‌اند. با گذشت زمانی هفتادوچند‌ساله از نخستین ترجمۀ فارسیِ کتاب هنوز رونق بازار ...
بیشتر
یکی از آثارِ پرخواننده در ایران از آغاز دهۀ 1340ش تا کنون کتاب انسان موجود ناشناخته اثر الکسیس کارِل است. ایرانیان این کتاب را بارها تجدید چاپ، و مستند و منبع بحث‌های مختلف خود کرده، و شخصیت‌هایی پرشمار با اندیشه‌هایی متنوع نیز خواندن آن را ترویج نموده‌اند. با گذشت زمانی هفتادوچند‌ساله از نخستین ترجمۀ فارسیِ کتاب هنوز رونق بازار این اثر از دست نرفته، و درعینحال، محتوا و کارکرد آن در جامعۀ ایران تحلیل نشده است. مطالعۀ پیشِرو گامی نخست فراسوی این هدف است. بنا داریم با مرور شواهدِ توجهِ ایرانیان به کتاب از این فرضیه دفاع کنیم که ترویج گستردۀ آن را اسلامگرایانی با گرایشهای مختلف دنبال کردهاند و این ترویج نتیجۀ دستاوردهای نظری مهمّ اثر برای این جریانها بوده است؛ جریانهایی که خواستهاند فقر مطالعات موجود و ضعفهای نظری در بازنمودن یک نظریۀ انسانِ بومی و مدرن را با بهرهجویی از کتابِ کارِل جبران کنند. چنانکه خواهیم دید، از دهۀ 1380ش و با توسعۀ گفتمان علوم انسانی اسلامی نیز این کتاب همچون مؤید ضرورت گزیدن یک علم انسانی دینپسند به جای علوم انسانی مُتَعارَف تلقی شده است.
